Kun je je stofwisseling beïnvloeden?

De betekenis van het woord stofwisseling of metabolisme is het geheel van processen van omzettingen van voedsel in het lichaam, in de volksmond ook wel spijsvertering genoemd. De snelheid hiervan verschilt per persoon, zelfs bij baby’s. Met andere woorden: sommige mensen zijn geboren met een snellere stofwisseling dan anderen. De snelheid van je metabolisme hangt af van factoren als geslacht, leeftijd, lengte, hormoonhuishouding en erfelijke aanleg. Wetenschappers zijn het er nog niet over eens in welke mate onze genen de stofwisselingssnelheid, en dus ook gewichtstoename, beïnvloeden.

Obesitas en stofwisseling
Wat obesitas betreft echter, vermoeden onderzoekers dat de uithongeringsmodus een belangrijke rol kan spelen in het ontwikkelen daarvan. De uithongeringsmodus is een reactie van het lichaam op een calorietekort. Als je lichaam onvoldoende voeding binnenkrijgt, probeert het dit te compenseren door de snelheid van de stofwisseling en daarmee het aantal te verbranden calorieën te vertragen. De mate waarop de stofwisseling vertraagt in periodes van caloriebeperking en gewichtsverlies varieert sterk per persoon. Hoe groter de vertraging, hoe moeilijker het is om af te vallen door te diëten of vasten. De uithongeringsmodus is waarschijnlijk deels beïnvloed door genen, maar eerdere pogingen tot afvallen en de fysieke gesteldheid kunnen ook een rol spelen.

Stofwisseling stimuleren
Gelukkig zijn er meerdere manieren om zelf je stofwisseling te stimuleren. We noemen er een paar:

1. Lichaamsbeweging. Hoe actiever je bent, hoe sneller je stofwisseling. Elke simpele beweging, zoals regelmatig opstaan, rondlopen of huishoudelijke taken, maakt op de lange termijn een groot verschil. Dus sta regelmatig op en loop een rondje, neem de trap wanneer mogelijk, maak kleine bewegingen, zoals het bewegen van je benen en met je vingers tikken of gebruik een hoog bureau waaraan je kunt staan.
2. Train. Hoge intensiteitstraining, zoals sprinten of snelle push ups, versnelt echt je stofwisseling, zelfs na afloop van de training- een effect dat ook wel de ‘after burn’ wordt genoemd.
3. Eet eiwitten. Alle voeding zorgt voor een tijdelijke verhoging van de stofwisselingssnelheid, wat bekend staat als het thermische effect van voeding. Het effect is echter veel sterker na het eten van eiwitten dan na het eten van koolhydraten of vet. Het eten van veel eiwitten kan ook het verlies van spiermassa tegengaan en de vertraging van de stofwisselingssnelheid die gerelateerd is met gewichtsverlies.
4. Drink water. Onderzoeken tonen aan dat water drinken zorgt voor een verhoogde calorieverbranding. Je kunt nog meer voordeel halen door het drinken van water voor de maaltijd, doordat het je verzadigt en de calorie inname verlaagt.
5. Slaap goed. Het hebben van te weinig slaap is niet alleen slecht voor je algehele gezondheid, het kan ook je stofwisselingssnelheid vertragen en je risico op gewichtstoename verhogen. Voor een gezonde stofwisseling is een nachtrust van goede kwaliteit belangrijk.

Schildklier en stofwisseling
Kan je schildklier je stofwisseling vertragen?

De schildklier is een orgaan dat schildklierhormonen aanmaakt. Dit hormoon speelt, via het bloed, een grote rol bij de stofwisseling in je lichaam. Het komt voor dat de schildklier te veel of te weinig schildklierhormonen aanmaakt. Dat is het gevolg van een aandoening aan de schildklier waarbij het lichaam antilichamen (stoffen) aanmaakt tegen de eigen schildkliercellen. Een goed werkende schildklier maakt dag en nacht precies genoeg schildklierhormonen aan. Dan heb je genoeg energie. Je hebt het warm genoeg als het koud is. Als het warm is, transpireer je. Je valt niet zomaar af, of komt niet zomaar aan.

Door een te snel of te traag werkende schildklier loopt de stofwisseling anders dan zou moeten en ontwikkel je bepaalde klachten. Er kan sprake zijn van een schildklierziekte waarbij te veel (hyperthyreoïdie) of te weinig (hypothyreoïdie) hormonen worden aangemaakt. Vraag je je af of je een schildklieraandoening hebt? Bespreek het met je huisarts. Meer informatie kun je vinden bij de SON (Schildklier Organisatie Nederland): schildklier.nl.