Hoe ga je om met een terugval?

Wennen aan een nieuw eetpatroon

Een nieuw eetpatroon aanleren gaat met vallen en opstaan. Een terugval bij het afvallen hoort erbij! Dus wanhoop niet als je een keer een zak chips leeg eet en hoed je voor het psychologische ‘what the hell’ effect. Wees mild voor jezelf en pak gewoon de draad weer op. Of beter nog: leer ervan en ga bij jezelf na wat de oorzaken kunnen zijn van je terugval.

Een paar veel voorkomende redenen (nee, nee je bent niet de enige!) zijn bijvoorbeeld:

• negatieve gevoelens zoals vermoeidheid of somberheid;
• conflicten met anderen;
• sociale druk: ‘doe niet zo flauw’;
• of juist positieve gevoelens: een feestje, vakantie of iets te vieren.

Oorzaken van terugval bij afvallen

Ingrid Steenhuis is hoogleraar Preventie aan de Vrije Universiteit. Ze doet onderzoek naar de oorzaken van terugval bij afvallen en schrijft daarover. ‘Je hebt goede voornemens gemaakt, en dan gaat het een keer fout. Geeft niks, dit is heel normaal’, zegt ze. ‘Een gedragsverandering zonder af en toe een moment van terugval bestaat niet.’ Wat ze vaak ziet is dat voordat mensen terugvallen ze steeds meer het gevoel krijgen dat hun leven niet in balans is. Oftewel ze moeten te veel in hun leven en komen te weinig toe aan de dingen die ze willen. ‘Veel mensen krijgen dan de behoefte om te compenseren. Eten is een hele makkelijke manier om te compenseren. Eten is er in overvloed en overal beschikbaar. Dus die hunkering kan makkelijk en vaak toeslaan, omdat je overal om je heen getriggerd wordt.’ Wat volgt, zegt Ingrid, is het alles-of-niets-denken. ‘Bij één biertje te veel krijgen ze gedachten zoals ‘ik heb het nu toch al verprutst, het maakt nu allemaal toch niet meer uit’. Het resultaat is dat je je vervolgens helemaal laat gaan. Dit is slecht voor je zelfvertrouwen en vergroot de kans dat je verder terugvalt.’

Wat kun je doen bij een terugval?

Gebeurt het toch? Denk dan aan het advies van het Voedingscentrum:

1. Luister naar jezelf.
   Sta even stil bij de gebeurtenis, zo maak je het moment bewust;
   
2. Blijf rustig.
   
3. Laat het schuldgevoel komen en daarna ook weer gaan. Een terugval betekent niet dat je gefaald hebt.
   
4. Bekijk het als eenmalige gebeurtenis.
   Wat gebeurt er? Hoe ben ik hier ingetrapt? Was ik moe? Liet ik me door iemand of mijn omgeving verleiden? Zo krijg je deze situaties in beeld.
   
5. Hervat je afspraak.
   Je hebt een goede reden om te willen veranderen. Herhaal voor jezelf waarom je wilt afvallen. Het opnieuw doornemen of maken van goede voornemens kunnen je daarbij helpen. 

Sprookjes

En vergeet nooit: een gedragsverandering zonder terugval is een sprookje dat niet bestaat.